BELLEKLER

BELLEK VE YAPISI

 Bellek, bilgileri değişik kodlar halinde sentezleyen ve depolayan alt birimler topluluğu olarak ele alınmaktadır. Öğrenmeyi, akıl yürütmeyi, bilinci ve dolayısı ile kişinin davranışlarını düzenleyen temel bir beyin işlevidir.

 1960 lardan sonra yapılan araştırmalarda, belleğin basitçe bilgi depolamaktan fazlasını yaptığı anlaşılmıştır. Bellek birçok zihinsel işlemin kesiştiği merkezdir. Çok aşamalı bellek yapısının kabul edilmesinden sonra belle yapısı 3 ana kısımda incelenmeye başlandı. Bunlar duyusal kayıt, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olarak isimlendirilir.
   İnsan algılama sisteminin kuşkusuz en önemli parçası dış uyaranlardır. Dış uyarılar, duyu alıcıları yolu ile duyusal belleğe ulaşır. Burada işlenmek veya üzerinde çalışılmak üzere kısa süreli belleğe gönderilirler. İşlem kısa süreli bellekte tamamlandıktan sonra depolanmak üzere uzun süreli belleğe gönderilir.
 

 BELLEK ÇEŞİTLERİ

 - Kısa süreli bellek:

 Burada daha çok işitsel ve dile dayalı bilgiler toplanır. Kısa süreli bellek, işleme dönük çalıştığından üzerinde çalışılmayan bilgiler kendiliğinden yok olur. Kısa süreli bellek geçici depolama görevini üstlenmektedir.

 - Uzun süreli bellek:

 Bu bellek türü, yeni öğrenilen bilgilerin eskileri ışığında saklandığı / güncellendiği türdür. Buradan yola çıkarsak, kısasüreli bellek günümüz bilgisayarlarının RAM' ine uzun süreli bellek ise Hard Disk' ine benzetilebilir.

   Uzun süreli bellekte bilgiler, kısa süreli bellekte olduğu gibi ilk önce sözel kodlamaya dayanırlar. Sözel kodlama olmadığı durumlarda ise, hayali görsel / yarı görsel kodlama devreye girer. Burada uzun süreli belleğin bir başka görevi de anlamsal ve yapısal ilişkileri de birbiri ile uyum içerisinde saklamaktır.
 Bilginin kodlanması sırasında birey, bilgiyi istediği şekilde gruplayabilir. Sistemli gruplandırılmış bilgiler kalıcı olmaktadır.

 - Açık bellek:

 İstemli olarak anımsanarak, sözlü olarak ifade edilebilecek anılardan oluşur. Örneğin bir kişiye ait bir dizi sözcük verilerek bu sözcükleri tekrarlaması isteniliyor, bu yapılırken birey açık belleği kullanmaktadır.

 - Kapalı bellek:

 Açık belleğin tam olarak karşıtıdır. Bu bellek türünde, anılar istemli olarak anımsanıp smzlü olarak ifade edilmez. Burada anılar ya da beceriler tekrar yoluyla ortaya çıkar. Bisiklete binmek buna örnek olarak gösterilebilir.

 - Olaysal bellek:

 Kişinin başından geçen olay ve özel durumlardan oluşur.

 - İlişkilendirme belleği:

 Sembollerin yorumlanmasında ve yapılandırılmasında kullanılan bellek türüdür. Örneğin yaşadığınız şehirle ilgili bir anı, bu kentin yüz ölçümü, nüfusu ve belirli özellikleri gibi niteliklere erişmekte kullanılabilir.

 - Hiyerarşik bellek:

 Yapılanmada bilgiler bir ilişkilenme içerisinde yer alırlar. Kedi denilince akla kediyle ilişkili söylenebilecek pek çok hayvan gelmektedir. (örn: fare, köpek vb..)

 BELLEĞİN YAPISI NEDİR

 Belleğin yapısının temelini, nöronlar ve nöronların bağlantı noktaları olan sinapslar oluşturur. Bilimadamlarınca bellek şu şekilde açıklanmaktadır;

 "Sinir sisteminde devinimsiz yansımalı sinir devreleri bulunmaktadır. Sinir devresini oluşturan yüzlerce nörondan birisi elektriksel haraketliliğe başlayınca bu akım komşu nöronlara iletilir. Nöronlar, çemberin son hücresi olan elektrik akımının başladığı nörona tekrar akımı iletirler. Böylece elektrik akımının çember boyunca dolaşımı sağlanır.
 
 Yansımalı devrelerde aktivitelerin süresi 14-18 saate kadar sürebilir. Devrede dolaşıp duran bu sinyal anıları temsil eder. Birçok yansımalı devre bir araya gelerek anıları uzun süre canlı tutabilirler.
 
 Uzun süreli bellekte ise temel olay 'uzun süreli potansiasyon' dur. Bir sinir yolu, üst üste kısa süreli ve güçlü olmayan elektriksel darbelerle uyarıldıktan bir süre sonra tek tek uyarılara daha yüksek genliklte yanıtlar vermeye başlar. Dolayısı ile yinelenen bilgi sinir sisteminde kendisine yol açar. O bilgi ile bir uyarı geldiğinde, bilginin yolu bilindiğinden tümü
 birden anımsanır."

 1. ROM (Sadece Okunabilir Bellek)

 ROM, bilgisayarın çalışması için gerekli olan temel komutların depolandığı yerdir.
 Bu komutlar, işlemlerden geçirilme için RAM içinde ve dışında veri taşıması, Manyetik medyalar
 üzerinde verilerin kalıcı olarak depolanması, bilgilerin ekran üzerinde gösterilmesi, klavyeden
 girilen komutların yorumlanması gibi işlemleri içerir.
 ROM aynı zamanda, bilgisayar açıldığı zaman, bilgisayarın düzgün bir şekilde çalışıp çalışmadığını
 tespit etmek için, bir takım testleri yerine getirir. ROM'un bir parçası olan ve ROM BIOS olarak adlandırılan birim, bir bilgisayarın açılışını başlatan yerdir. ROM BIOS, mikroişlemciye, RAM ve giriş/çıkış cihazları arasındaki veriyi kontrol etmesi için izin verir.

 
 2. RAM (Rasgele Erişimli Bellek)

 RAM, bilgisayarın ana bellek birimidir. RAM çipleri, verileri, transistor ve kondansatör
 dizileri içindeki, sütun ve satırlarda depolarlar ve özel adreslerde bulunan bu verileri getirmek için    
 bir bellek denetleyici devre kullanır. Çipler, o anki şarjlarını korumaları için, elektrik darbeleri ile       düzenli olarak tazelenmelidirler.

RAM içinde veriler, RAM veya bellek çipleri olarak adlandırılan bir dizi mikrochip içinde, elekronik şarj durumunun olup olmamasına göre depolanırlar. Bilgisayarınızı kapattığınız zaman, RAM içinde bulunan her şey kaybolur.


BELLEK SEÇİMİ  

 

Eskiden bellek fiyatları oldukça yüksekti ve bilgisayarı geliştirmek de bu yüzden biraz zordu. Ama artık hem fiyatlar kabul edilebilir rakamlara geriledi; hem de pek çok bilgisayar zaten 256 MB bellek ile donatılmış olarak satılıyor. Bu rakam, kullanıcıların büyük çoğunluğu için yeterli. Ancak oyun oynamak ya da video işlemek gibi amaçlarınız varsa, daha fazla belleğe ihtiyacınız olacağını da bilmelisiniz.Profesyonel bir video işleme bilgisayarı, en azından 1 GB'lık bellek ile donatılmalıdır.
 

Bellek konusunda sadece kapasiteye dikkat etmeniz yeterli değil.Önemli olan, kullanacağınız bellek tipine karar vermenizdir. Piyasada üç farklı bellek tipi bulunmaktadır. Bunlardan ilki, artık yerini yavaş yavaş yeni teknolojilere bırakmaya hazırlanan SDRAM'dir. SDRAM de, kendi içerisinde 100 ve 133 MHz olmak üzere ikiye ayrılır. Bu rakamlar, bellek modüllerinin çalışma hızlarını temsil ederler.

 DDR-SDRAM ise, bugün en çok kullanılan bellek tipidir. Bu tip belleklerin performasnları oldukça yüksektir ve yeni nesil işlemcilere kolaylıkla ayak uydurabilir. Piyasada 266 MHz'den 400 MHz'e kadar farklı hızlarda çalışan DDR-SDRAM modülleri bulmanız mümkün.

 Rambus olarak bilinen RDRAM ise, çok büyük ümitlerle geliştirilen; ancak bir türlü beklenen başarıyı yakalayamayan bir teknolojiyi temsil etmektedir. Yüksek performansa sahip olan Rambus modülleri, ne yazık ki çok fazla tercih edilmiyorlar. Üstelik fiyatları da DDR-SDRAM'e göre biraz daha yüksek.
 

 

Peki ama hangi bellek tipini seçeceğiz? SDRAM oldukça eski bir teknoloji ve yeni nesil işlemciler için pek de uygun değil. Zaten bu tip bellekleri destekleyen anakartları bulmanız da oldukça zor. Rambus ise her ne kadar yüksek performans sunsa da mantıklı bir seçim olmayacaktır. Bu yüzden en doğrusu, DDR-SDRAM modüllerine yönelmeniz olacak.

 Son olarak küçük bir hatırlatma... Bellek modülleri, sistem için en az işlemci kadar önemlidir. Bu yüzden ucuz ve kalitesiz ürünlere fazla İtibar göstermemenizde yarar var. Piyasada markası belli olmayan sayısız bellek modülüne rastlamak mümkün. Ancak bu tip modüllerde çoğu zaman kalitesiz malzemelerin kullanıldığını unutmayın. Sorunsuz bir PC için büyük üreticilerin İmzasını taşıyan kaliteli bellek modüllerini tercih etmelisiniz.